Аналітыкі Еўразійскага банка развіцця (ЕАБР) 28 студзеня прадставілі даследаванне аб ролі нацыянальных валют Еўразійскага эканамічнага саюза ў міжнародных разліках. Еўразійская эканамічная камісія выступіла партнёрам прэзентацыі.

Як вынікае з дакладу ЕАБР «Павышэнне ролі нацыянальных валют ЕАЭС у міжнародных разліках», за апошнія сем гадоў роля краін ЕАЭС у сусветным гандлі практычна не змянілася — на іх долю па-ранейшаму прыпадае каля 2% глабальнага гандлю. У ліку 30 ключавых сусветных валют з усіх краін ЕАЭС прадстаўлены рубель — у гэтай валюце праводзіцца каля 1% усіх аперацый. У гандлі краін ЕАЭС з трэцімі краінамі доля нацвалют у абслугоўванні плацяжоў за імпарт у сярэднім складае каля 24%. У абслугоўванні экспарту іх доля значна ніжэй — па выніках 2019 года яна не перавышала 9%. Шмат у чым гэта звязана са значнай доляй экспарту паліўна-энергетычных тавараў, плацяжы за якія пераважна ажыццяўляюцца ў доларах.

Ва ўнутраных узаемных разліках краін ЕАЭС па выніках апошніх сямі гадоў плацяжы ў нацвалютах павялічыліся з 63% у 2013 годзе да 74% па выніках 2019 года. Пры гэтым за апошняе пяцігоддзе доля долара знізілася з 25% у 2015 годзе да 19% у 2019 годзе.

Досыць актыўна ў абслугоўванні гандлёвых аперацый выкарыстоўваецца тэнге, асабліва ў гандлі з Кыргызстанам. Калі ў 2013 годзе доля тэнге ва ўзаемным гандлі Рэспублікі Казахстан і Кыргызскай Рэспублікі складала 15%, то ў 2019 годзе дасягнула 19%. У гандлі паміж Расіяй і Казахстанам доля тэнге складае 5%, яна значна павялічылася ў параўнанні з 2% у 2013 годзе.

Як адзначае член Калегіі (міністр) па эканоміцы і фінансавай палітыцы Еўразійскай эканамічнай камісіі, кіраўнік рабочай групы высокага ўзроўню па пытаннях дэдаларызацыі разлікаў пры ажыццяўленні ўзаемнага гандлю ў рамках ЕАЭС Цімур Жаксылыкаў, задача пашырэння выкарыстання нацыянальных валют ва ўзаемных разліках паміж рэзідэнтамі дзяржаў-членаў вызначана Дагаворам аб ЕАЭС і адлюстравана ў Стратэгічных напрамках развіцця еўразійскай эканамічнай інтэграцыі да 2025 года.

«Далейшаму росту долі плацяжоў у нацыянальных валютах дзяржаў-членаў будзе спрыяць актывізацыя гандлёвых і фінансавых патокаў паміж краінамі Саюза, лібералізацыя ўмоў правядзення валютных аперацый паміж рэзідэнтамі нашых дзяржаў, фарміраванне інтэграванага валютнага рынку і забеспячэнне дзяржавамі-членамі ўзаемнага допуску да валютных рынкаў адзін аднаго, а таксама шэраг іншых мер, накіраваных на поўнамаштабную рэалізацыю Дагавора аб ЕАЭС у розных сферах дзейнасці», – гаворыць Цімур Жаксылыкаў.

У рамках дзейнасці рабочай групы па дэдаларызацыі, у дзейнасці якой, акрамя зацікаўленых упаўнаважаных органаў краін Саюза, удзельнічае Еўразійскі банк развіцця, праводзіцца праца па выяўленні рэзерваў актывізацыі разлікаў у нацыянальных валютах і прапрацоўваюцца прапановы бакоў па гэтай тэматыцы, уключаючы ўзаемаразлікі за энерганосьбіты.

«Пытанню павелічэння долі разлікаў у нацыянальных валютах у рамках Саюза надаецца вялікая ўвага, актыўна праводзіцца адпаведная праца як на высокім, так і на экспертным узроўні. Мы лічым, што такі падыход прывядзе да выканання пастаўленых задач і дасягнення заяўленых мэт у гэтым напрамку», – адзначае Цімур Жаксылыкаў.

Даведка

Еўразійскі банк развіцця (ЕАБР) — міжнародная фінансавая арганізацыя, якая садзейнічае інтэграцыі і развіццю краін-удзельніц: Арменіі, Беларусі, Казахстана, Кыргызстана, Расіі і Таджыкістана. Статутны капітал ЕАБР складае 7 млрд долараў ЗША. Банк заснаваны ў студзені 2006 года Расіяй і Казахстанам, са штаб-кватэрай у Алматы. Асноўную долю ў партфелі ЕАБР займаюць праекты з інтэграцыйным эфектам у сферах транспартнай інфраструктуры, энергетыкі, хімічнай і горназдабыўной прамысловасці, машынабудаванні.